سوالات سیاسی
قانون اساسی:
مجموعه قوائد و مقررات کلی است که شکل حکومت ، اصول بنیادین آن،سازمان عالی
قوای حاکم بر کشور و ارتباط آنها با یکدیگر و وظایف و اقتدارات آنها و
همچنین حقوق و آزادی های افراد را در مقابل حکومت مشخص می نماید .
ویژگیهای قانون اساسی:
کلی بودن مقررات-تعیین شکل حکومت(مثلا جمهوری اسلامی)- بنیان اصول بنیادین
نظام (خدای یکتا)-ساختار عالی سازمان قوای حاکم بر کشور(قوه مقننه – مجریه
–قضائیه)-تعیین حقوق و آزادیهای افراد (آزادی توام با مسئولیت در برابر
خدا- مساوی حقوق ملت ایران در برابر قانون و حمایت یکسان قانون )
روشهای انتخاب رهبر:
احراز صلاحیت و تعیین رهبر بطور مستقیم توسط مردم (که تنها برای رهبری حضرت
امام خمینی اعمال شد و پس از آن این روش امکان پذیر نیست )- احراز و تعیین
رهبر توسط خبرگان رهبری( درباره همه فقهای واجد شرایط بررسی و مشورت می
کنند و اعلم ترین به احکام و موضوعات فقهی و مسائل سیاسی و اجتماعی و دارای
مقبولیت عامه تشخیص دهند او را به رهبری انتخاب می کنند )
شرایط رهبری:
صلاحیت علمی لازم برای افتاء در ابواب مختلفه فقه(توانایی استخراج احکام
اسلام از منابع فقهی)-عدالت و تقوای لازم (باید عادل باشد تا ظلم را از غیر
آن تشخیص دهد، با تقوا باشد و از انجام معاصی بویژه گناهان کبیره
بپرهیزد)-بینش صحیح سیاسی و اجتماعی (اشرافیت و آگاهی کامل به شرایط و
اوضاع جامعه و درک معضلات و مشکلات اجتماعی و هدایت جامعه از بحرانها
)-تدبیر (توانایی برای حل مسائل و مشکلات)-شجاعت(در مقابله با تهدیدات و
قدرت نمایی های دشمنان)-مدیریت(علم اداره امور و قدرت مدیریت را داشته
باشد)-قدرت کافی برای رهبری (توانایی جسمانی است).
وظایف و اختیارات رهبر:
تعیین سیاستهای کلی نظام جمهوری اسلامی ایران پس از مشورت با مجمع تشخیص
مصلحت نظام-نظارت بر حسن اجرای سیاستهای کلی نظام –فرمان همه پرسی –
فرماندهی کل نیروهای مسلح – اعلان جنگ و صلح و بسیج نیروها – حل اختلاف و
تنظیم روابط قوای سه گانه – حل معضلات نظام که از طریق عادی قابل حل نیست
از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام – امضاء حکم ریاست جمهوری پس از انتخاب مردم
– عزل رئیس جمهور با در نظر گرفتن مصالح کشور پس از حکم دیوان عالی کشور
به تخلف وی از وظایف قانونی یا رای مجلس شورای اسلامی بر عدم کفایت وی –
عفو یا تخفیف مجازات محکومین در حدود موازین اسلامی پس از پیشنهاد رئیس قوه
قضائیه – نصب و عزل و قبول استیفای : فقهای شورای نگهبان، عالی ترین مقام
قوه قضائیه (رئیس قوه قضائیه) ، رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی
ایران، رئیس ستاد مشترک – فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی –
فرماندهان عالی نیروی نظامی و انتظامی(نیروی زمینی و هوایی و دریایی ارتش و
سپاه ، جانشین فرماندهی سپاه ، فرمانده کل نیروی انتظامی ).
شرایط برکناری رهبر:
ناتوان در انجام وظایف قانونی خود – یکی از شرایط و خصوصیات رهبری را از دست دهد – معلوم شود از قبل برخی از خصوصیات را نداشته است .
وظایف دولت:
پاسداری از مذهب رسمی کشور – پاسداری از نظام جمهوری اسلامی – پاسداری از
قانون اساسی – وقف خود برای خدمت به مردم و اعتلای کشور و ترویج دین و
اخلاق – پشتیبانی از حق و گسترش عدالت – حراست از مرزها و تمامیت ارضی –
استعانت از خدا در انجام وظایف – پیروی از پیامبر و ائمه اطهار در نگهداری
از امانت – پاسخگو بودن در مقابل ملت و رهبر و مجلس – جلوگیری از ربا خواری
و رشوه و اختلاس – پاسداری از حقوق زنان و حمایت از آنان – فراهم کردن
امکان اشتغال و کار –
خصوصیات رئیس جمهور:
( توسط مردم و به مدت ۴ سال و حق انتخاب یکبار دیگر توسط مردم و دومین مقام
عالی کشور) رجال مذهبی و سیاسی – ایرانی الاصل – دارای تابعیت ایران- مدیر
و مدبر – دارای حسن سابقه – امانت و تقوی – مومن – معتقد به مبانی جمهوری
اسلامی ایران – معتقد به مذهب رسمی کشور
وظایف و اختیارات رئیس جمهور:
مسئولیت اجرای قانون اساسی – ریاست هیات وزیران – نصب و عزل وزیران –
مسئولیت اقدامات وزیران در مقابل مجلس – امضاء قراردادهای بین المللی –
اعزام سفیران به خارج و دریافت اعتبارنامه های سفرای سایر کشورها – ریاست
شورای عالی امنیت ملی – ریاست شورای انقلاب فرهنگی – مسئولیت اجرای فرمان
رهبری در زمینه بازنگری در قانون اساسی – تعیین سرپرست موقت برای وزارتخانه
های بدون وزیر برای مدت سه ماه – امضاء مصوبات مجلس – اعطای نشان های
دولتی – پیشنهاد همه پرسی – پیشنهاد توقف انتخابات – درخواست تشکیل جلسه
غیر علنی مجلس
وظایف اصلی نمایندگان:
( توسط مردم و به مدت ۴ سال و به تعداد ۲۹۰ نفر) قانونگذاری (پیشنهاد و پیش
نویس قوانین ، قوانینی که جنبه تصویبی دارند :قانون بودجه،عهدنامه ها و
قراردادهای بین المللی ،تغییر خطوط مرزی،حالت فوق العاده و محدودیت های
ضروری کشور در شرایط اضطراری نظیر جنگ ،اخذ وام و کمک های مالی ،استخدام
کارشناسان خارجی ،انتقال بناها و اموال دولتی ،صلح دعاوی و و یا ارجاع به
دعاوی مالی دولت به داوری در صورتی که طرف دعوا خارجی باشد، قرض یا استقراض
یا کمک بلاعوض،فروش یا انتقال به غیر نفایسی که منحصر نباشند) – تفسیر
قانون عادی – نظارت مجلس (نظارت بر تشکیل دولت با رای اعتماد به وزراء
،نظارت بر عملکرد دولت از طریق تذکر و سوال و استیضاح ،رسیدگی به شکایات
مردم از طرز کار قوای سه گانه ،حق تحقیق و تفحص در تمام امور کشور).
زمان تعویق انتخابات مجلس:
بروز جنگ و اشغال بخشی از کشور – پیشنهاد رئیس جمهور – تصویب سه چهارم نمایندگان – تایید شورای نگهبان
شورای نگهبان:
به منظور پاسداری از احکام اسلامی و قانون اساسی از نظر عدم مغایرت مصوبات
مجلس شورای اسلامی با آنها شورایی به نام شورای نگهبان (شش نفر توسط رهبر
بصورت مستقل و شش نفر توسط مجلس شورای اسلامی با معرفی قوه قضائیه به مدت
شش سال) با دوازده نفر که ، شش نفر آنها از فقهای عادل و آگاه به مقتضیات
زمان و مسائل روز که توسط رهبر انتخاب می شوند و شش نفر دیگر حقوقدان در
رشته های مختلف حقوقی از میان حقوقدانان مسلمانی که به وسیله رئیس قوه
قضائیه به مجلس شورای اسلامی معرفی می شوند و با رای مجلس انتخاب می شوند.
وظایف شورای نگهبان:
تشخیص عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی و قوانین و مقررات موضوعه کشور
با احکام اسلامی با اکثریت فقهای شورای نگهبان و تشخیص عدم تعارض و تطبیق
آنها با قانون اساسی بر عهده همه اعضای شورای نگهبان است – نظارت بر
انتخابات (مجلس خبرگان رهبری ، ریاست جمهوری ، مجلس شورای اسلامی ) – نظارت
بر همه پرسی – تفسیر قانون اساسی .
وظایف قوه قضائیه:
(توسط رهبری یک مجتهد عادل و آگاه به امور قضایی و مدیر و مدبر به مدت ۵
سال و عالی ترین مقام قضایی کشور می باشد ) رسیدگی و صدور حکم در مورد
تظلمات ،تعدیات ،شکایات،حل و فصل دعاوی و رفع خصومات و اخذ تصمیم و اقدام
لازم در آن قسمت از امور حسبیه که قانون معین می کند – احیای حقوق عامه و
گسترش عدل و آزادیهای مشروع – نظارت بر حسن اجرای قوانین – کشف جرم ،تعقیب و
مجازات و تعزیر مجرمین و اجرای حدود و مقررات مدون جزایی اسلام – اقدام
مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمین
وظایف رئیس قوه قضائیه:
اداره امور قوه قضائیه – ایجاد تشکیلات لازم در دادگستری – تهیه لوایح
قضایی متناسب با جمهوری اسلامی – استخدام قضات عادل و شایسته و عزل و نصب
آنها – پیشنهاد عفو و یا تخفیف مجازات مجرمان – معرفی شخصی جهت تصدی مقام
وزارت دادگستری – رسیدگی به دارایی های مقامات سیاسی – تعیین نماینده در
صدا و سیما – پیشنهاد اعضای حقوقدان شورای نگهبان
سازمان و ارگانهای زیر نظر قوه قضائیه:
دادسراها و دادگاهها(کلیه جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی و محاربه و
افسادفی الارض – توهین به مقام بنیان گذار و مقام معظم رهبری – توطئه علیه
نظام یا اقدام مسلحانه ،ترور و تخریب موسسات بمنظور مقابله با نظام –
جاسوسی به نفع اجانب – جرایم مربوط به موادمخدر و قاچاق – – دیوان عالی
کشور(نظارت بر اجرای صحیح قوانین در محاکم و ایجاد وحدت رویه قضایی –
رسیدگی به تخلف رئیس جمهور و صدور حکم درباره آن – با مشورت قضات دیوان به
مدت ۵ سال انتخاب می شود و انتخاب مجدد بلامانع است) – دیوان عدالت
اداری(رسیدگی به تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی اعم از وزارتخانه ها ،
سازمان ها ، موسسات و شرکتهای دولتی ،شهرداری ها ، تشکیلات و نهادهای
انقلابی و موسسات وابسته به آنها) – سازمان بازرسی کل کشور – سازمان قضایی
نیروهای مسلح – سازمان زندانها و اقدامات امنیتی و تربیتی – سازمان ثبت
اسناد و املاک کشور – سازمان پزشکی قانونی
وظایف شورای عالی امنیت ملی:
تامین منافع ملی – پاسداری از انقلاب اسلامی و تمامیت ارضی و حاکمیت ملی –
هماهنگی فعالیتهای سیاسی ، اطلاعاتی،اجتماعی،فرهنگی و اقتصادی در ارتباط با
تدابیر کلی دفاعی و امنیتی – بهره گیری از امکانات مادی و معنوی کشور برای
مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی – تعیین سیاستهای دفاعی و امنیتی کشور
در محدوده سیاستهای کلی تعیین شده از طرف مقام رهبری .
اعضای شورای عالی امنیت ملی:
(به ریاست رئیس جمهور) روسای قوای سه گانه – رئیس ستاد فرماندهی کل نیروهای
مسلح – مسئول امور برنامه و بودجه – دو نماینده به انتخاب رهبری وزرای
امور خارجه و اطلاعات و کشور – حسب مورد وزیر مربوطه و عالی ترین مقام ارتش
و سپاه .
وظایف دیوان محاسبات کشور زیر نظر مجلس شورای اسلامی ) اعمال کنترل و نظارت
مستمر مالی بمنظور پاسداری از بیت المال – عدم تجاوز هر گونه هزینه از
اعتبارات مصوب در بودجه کشور – مصرف هر گونه وجهی از بودجه کل کشور در محل
مصرف قانونی تعیین شده – کنترل عملیات و فعالیتهای مالی کلیه وزارتخانه ها
،موسسات و شرکتهای دولتی و سایر دستگاهها که از بودجه کل کشور استفاده می
کنند – بررسی و حسابرسی وجوه مصرف شده و درآمدها ی دستگاههای مربوطه –تعیین
نحوه حفظ و نگهداری و بایگانی صورت حسابهای مالی و اسناد و مدارک مربوط در
دستگاهها – تحقیق و تفحص در کلیه امور مالی کشور – عضویت در سازمان بین
المللی موسسات عالی حسابداری
وظایف مجمع تشخیص مصلحت نظام :
حل اختلاف میان مجلس و شورای نگهبان – حل معضلات نظام با پیشنهاد راه حل به
رهبر – ارائه نظر مشورتی در مورد سیاستهای کلی نظام و بازنگری یا اصلاح یا
تتمیم قانون اساسی به رهبر – انتخاب یکی از فقهای شورای نگهبان برای عضویت
در شورای موقت رهبری – تصویب مصوبات شورای موقت رهبری
اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام :
(رئیس مجمع توسط رهبر انتخاب می شود ) اعضای ثابت : رئیس جمهور ،رئیس مجلس
،رئیس قوه قضائیه ،فقهای شورای نگهبان و افراد معرفی شده توسط رهبر- اعضای
موقت : وزیر یا وزرایی که موضوع مورد بحث به حوزه وظایف آنهاست .
وظایف مجلس خبرگان رهبری متشکل از فقیه های واجد شرایط و توسط مردم و بمدت ۸
سال انتخاب می شوند و تعدادشان فعلا ۸۶ نفراست با ریاست …) تعیین رهبر –
نظارت بر رهبری – عزل رهبر – عضویت پنج نفر از اعضای مجلس خبرگان در شورای
بازنگری قانون اساسی
ترکیب شورای بازنگری قانون اساسی:
اعضای شورای نگهبان – روسای قوای سه گانه – اعضای ثابت مجمع تشخیص مصلحت
نظام – پنج نفر از اعضای مجلس خبرگان رهبری – ده نفر به انتخاب رهبر – سه
نفر از هیات وزیران – سه نفر از قوه قضائیه – ده نفر از نمایندگان مجلس
شورای اسلامی- سه نفر از دانشگاهیان
مواردی که غیر قابل تغییر است:
محتوای مربوط به اسلامی بودن نظام – پایه های ایمانی – اهداف جمهوری اسلامی
– جمهوری بودن حکومت – ولایت امر و امامت امت – اداره امور کشور با اتکاء
به آرای عمومی – دین و مذهب رسمی
اسامی چند مرجع تقلید:
“لیست اسامی را بر حسب زمان و سال جستجو بفرمایید”
اسامی اعضای شورای نگهبان :
“لیست اسامی را بر حسب زمان و سال جستجو بفرمایید”
اسامی وزراء :
“لیست اسامی را بر حسب زمان و سال جستجو بفرمایید”